Để có thể chống thấm triệt để và hiệu quả thì không phải là một việc dễ dàng. Nhưng nếu ta biết rõ được nguyên nhân gây ra hiện tượng thấm kết hợp với các giải pháp kiến trúc và quy trình kỹ thuật hợp lý thì việc chống thấm cũng không quá khó khăn.
Giải pháp kiến trúc
Giải pháp kiến trúc, sử dụng vật liệu hợp lý là những yếu tố quan trọng hàng đầu. Việc chống thấm về cơ bản là ngăn nguồn nước thẩm thấu – cũng có nghĩa là hạn chế các vết nứt trên bề mặt. Do đó ở một vài giải pháp chống thấm có liên quan đến chống nóng.
– Nghiên cứu kỹ địa chất công trình, các yếu tố thuỷ văn liên quan để có giải pháp chống thấmtốt cho móng, tầng hầm, chân tường.
– Thiết kế mái phù hợp kiến trúc và khí hậu địa phương, đảm bảo hướng phân thuỷ và độ dốc thoát nước mưa, tránh tạo ra những khu vực dễ bị đọng nước. Với công trình mái bằng, phải đảm bảo độ dốc tối thiểu là 3%.
– Tổ chức mặt bằng, phân khu chức năng liên quan tới nước (vệ sinh) khoa học để tránh hệ thống cấp – thoát nước đi vòng, đi xa dễ gây hiện tượng thấm và khó khăn khi sửa chữa.
– Đánh dốc đủ (2 – 3%) và đúng hướng cho các sàn vệ sinh, các sàn chịu nước như sân thượng, ban công, lô gia. Thiết kế trí ga thu hợp lý.
– Bảo vệ kết cấu mái cố định (mái bê tông), tránh tác động trực tiếp của mưa nắng bằng các giải pháp như: lợp/dán ngói (với mái dốc), kê tấm đan, phủ mái tôn, tấm bao che nhẹ (với mái bằng). Việc được che phủ này giúp mái bê tông tránh được sự co ngót, dễ xuất hiện vết nứt. Thiết kế vườn, mặt nước trên mái hay sân thượng là một giải pháp tốt bảo vệ cho cho kết cấu mái phía dưới nhưng cũng là con dao hai lưỡi nếu không xử lý tốt.
– Bảo vệ kết cấu bao che (tường) – đặc biệt là tường hướng đông – tây chịu nắng nhiều dễ bị nứt bằng cách dùng hệ kết cấu chắn nắng, cây xanh…, sử dụng vật liệubề mặt hợp lý. Không nên xây tường mỏng dễ bị nứt, sử dụng đúng loại gạch cho các khối xây.
– Thực hiện đúng quy trình kỹ thuật khi thi công: sử dụng đúng mác bê tông, mác vữa; dỡ cốp pha khi bê tông đủ tuổi (tránh gây võng, nứt, biến dạng kết cấu); ngâm nước xi măng theo quy phạm với sàn bê tông. Những nơi sử dụng phụ gia chống thấmphải thực hiện theo quy cách và tỷ lệ của nhà sản xuất.Tuy nhiên giải pháp ngâm nước xi măng cũng có nhược điểm: đã có công trình của người nước ngoài đầu tư ở đường Nguyễn Văn Trỗi, Tân Bình xử lý như sau: đúc sàn dày 15cm và sử dụng bê tông mác 300, thuộc dạng bê tông “cao cấp”. Nhưng hậu quả là các sàn liên tục bị nứt, có chỗ nứt ngay khi chưa tháo cây chống. Sàn bê tông đúc dày, mác cao chưa hẳn đã tốt trong trường hợp này. Dưới tác dụng của thời tiết gay gắt, các kết cấu kết chặt và dày đặc sẽ dễ bị co giãn mạnh, “đùn đẩy”, gây nứt.Do đó bê tông mác càng cao, nguy cơ nứt càng nhiều nếu không có cách bảo vệ đúng mức. Sàn mái trên cùng về kỹ thuật thì chỉ cần đúc dày 10cm, mác 200 là đủ và thực hiện đúng kỹ thuật quy định. Giải pháp ở đây là cần sử dụng nước có mặt thường xuyên trên mái bằng để bão hòa nhiệt độ cho sàn mái, tránh sự co ngót các cốt liệu và làm cho ngôi nhà luôn mát.Sau khi đổ bê tôngmái bằng xong khoảng 2 giờ, phải ngâm nước bảo dưỡng cả sàn đến hàng tháng. Trong thời gian này, cần kiểm tra để chắc chắn không còn vết thấm bên dưới thì được. Nếu có thì đục sàn đổ bê tông lại hoặc đổ thành ụ bên trên. Cần phủ chỗ bị thấm và thử nghiệm, kiểm tra lại bằng nước. Sau đó tháo nước, cạo vét sạch các chất bẩn, chất lắng cặn như bùn đất, bụi. Bước kế tiếp, tô hồ có pha phụ gia chống thấm càng tốt. Tuy nhiên, thực tế đã có công trình thi công từ khi chưa có phụ gia chống thấm, đến nay sàn vẫn không bị thấm do thực hiện đúng quy trình quy chuẩn ngâm nước bảo dưỡng sau khi đổ bê tông khi đúc sàn. Trên mái bằng, có thể tạo thành các khu vực chức năng như vườn cảnh trồng cây cỏ, rau sạch dùng riêng cho gia đình… hay chỗ phơi áo quần, giặt giũ. Ở vị trí trồng cây, cỏ thì đổ đất trực tiếp lên sàn và trồng thẳng vào đất, không qua chậu kiểng. Nước tưới tiêu cho cây cỏ sẽ luôn duy trì độ ẩm ướt cho sàn bên dưới. Ở khu vực phơi giặt hay nơi đặt bàn ngắm cảnh hoặc làm chỗ thể dục… có thể tạo sàn mái hai lớp bằng cách kê gạch cao khoảng 20 – 30cm từ sàn chính rồi gác đan đúc sẵn lên. Có thể lát gạch bình thường trên đan. Khoảng trống giữa hai lớp sàn này chứa nước thường xuyên để bão hòa nhiệt độ cho sàn mái chính không bị co ngót, gây biến dạng. Nước chứa trong đó, có thể lấy nước thải từ giặt giũ dẫn vào. Lưu ý, cần có ống thoát khi nước qua mức đã phân định (khoảng 10cm nước). Khi đó nước sẽ thoát xuống hầm tầng trệt.
– Lưu ý và xử lý triệt để các vị trí xung yếu.
Giải pháp hoá – vật liệu
Khi xảy ra hiện tượng thấm có thể chưa nhận biết ngay, và khi nhận biết cũng không dễ dàng tìm được nguyên nhân và vị trí cụ thể xảy ra vấn đề. Nước mao dẫn trong lòng vật liệu và các kết cấu, có thể đi rất xa mới xuất hiện trên bề mặt. Nhận biết đúng nguyên nhân và vị trí là yếu tố quan trọng hàng đầu, sau đó mới là chọn giải pháp thích hợp. Tuy nhiên việc chống thấm về cơ bản phải thực hiện ngay từ khi thi công công trình, tại các vị trí cần chống thấm.
Một điều cần lưu ý là phần lớn nguyên nhân thấm xuất phát từ sự rò rỉ đường ống cấp thoát – đặc biệt là thấm trong công trình. Vì vậy việc xử lý tận gốc nguyên nhân chính là vấn đề chứ không phải xử lý cho các khu vực tường bị thấm. Trong trường hợp chắc chắn không phải do hở đường ống (thấm sàn vệ sinh, thấm từ bể, thấm tường…) thì tuỳ từng trường hợp mà sử dụng các phương pháp và chất chống thấm phù hợp.
Các loại phụ gia chất chống thấm hiện nay có rất nhiều, nhưng có thể chia cơ bản thành hai nhóm chính sau đây:
– Chất chống thấm vô cơ: thường có nguồn gốc từ silicat. Nguyên lý hoạt động là dung dịch chống thấmsẽ thấm sâu, tương tác với khối bê tông, trám vào các lỗ rỗng, mao mạch trong khối bê tông để ngăn nước.
– Chất chống thấm hữu cơ: thường có nguồn gốc từ bitum và polymer. Nguyên lý hoạt động là dung dịch là được phủ lên bề mặt, khi khô tạo thành lớp màng trên bề mặt cần chống thấm. Lớp màng này cho phép co giãn ở mức độ nhất định. Tuy nhiên màng chống thấm này sẽ bị lão hoá theo thời gian.
Các loại sản phẩm chống thấm
Thị trường có hàng trăm thương hiệu sản phẩm chống thấm khác nhau với nhiều xuất xứ: Anh, Pháp, Mỹ… và các nước trong khu vực. Nhưng hệ thống công nghệ và vật liệu có khả năng ứng dụng thành công thực sự việc chống thấm phù hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm tại Việt Nam không nhiều lắm. Hầu hết các nhà chuyên môn lâu năm trong lĩnh vực chống thấm đều xác nhận rằng: có đến 90% nguyên do bị thấm là do chọn lựa công nghệ và sản phẩm không phù hợp, dù đã chống thấm ngay từ ban đầu. Chỉ có 10% là tỷ lệ do giải pháp và chất lượng thi công không thích hợp và yếu kém.
Chủ động và không quá phụ thuộc vào công nghệ
Có 1 trường hợp đơn giản là phễu thu của phần mái bị rác, lá rụng làm tắc, và nước không thoát được. Mái nhà, không phải lòng cái bể nước nên dù chống thấm từ khi xây nhưng bị ngâm mấy ngày thế này, rủi ro vẫn xảy ra. Rõ ràng, việc luôn kiểm tra, duy tu bảo dưỡng công trình là một điều rất quan trọng. Nhiều hậu quả xuất phát từ việc sử dụng, vận hành công trình không đúng cách hay sự thờ ơ của chính chúng ta. Có thể sự việc ban đầu nếu phát hiện sớm, xử lý vô cùng đơn giản; nhưng nếu để lâu lại thành vấn đề phức tạp. Việc chống thấm cũng vậy, cần phải chủ động. chống thấm phải tiến hành từ đầu trong quá trình thiết kế và thi công. Trong quá trình sử dụng công trình cũng luôn phải lưu ý. Sử dụng nước cấp đúng cách, tạo mọi điều kiện tốt nhất để thoát nước, để bảo vệ bề mặt kết cấu tránh bị phá hoại… là những việc luôn phải kiểm soát và thực hiện, chứ không phải chờ đến khi bị thấm mới đi tìm các loại hoá chất và phụ gia chống thấm. Thuốc dẫu tốt nhưng không đúng bệnh hoặc quá muộn đều không có nhiều tác dụng. Đó là điều mà thực tế đã minh chứng.
Chống thấm – đúng là vấn đề nan giải. Nhưng nó cũng không quá khó nếu ta biết phối hợp đồng bộ các giải pháp và thực hiện đúng các nguyên tắc, quy trình kỹ thuật. Và luôn nhớ rằng: phải luôn luôn chủ động chống thấm; các loại vật liệu chống thấm chỉ mang tính hỗ trợ chứ không phải phép màu.
>> Xem bài viết: Nguyên nhân xảy ra hiện tượng thấm dột
